درباره‌ی فعالیت فراعادی (پارانرمال اکتیویتی) ۲

این نوشته پیش‌تر در مجله فیلم منتشر شده

نگاه کن و بمیر

درباره دنباله‌سازی‌ها یا بازسازی‌های‌هالیوودی از آثار شاخص و مهم سینمای کشورهای دیگر بارها گفته‌اند و نگارنده نیز به این بهانه مطلبی در شماره ۳۸۱ مجله «فیلم» نوشته است. عجیب است که این دنباله‌سازی و بازسازی بیش‌تر دامنگیر فیلم‌هایی از ژانر وحشت می‌شود. پارانرمال اکتیویتی ۲ هم بر پایه همان منطق و اسلوب قسمت اصلی ساخته شده است و این بار هم تماشاگر در جایگاه کارآگاه پلیسی می‌نشیند که فیلم‌های به‌جامانده پس از وقوع جنایت را بازبینی می‌کند. روایت تمام قصه فیلم از خلال نگاه یک دوربین دیجیتال ایده تازه‌‌ای نیست و نمونه متقدم و تمام‌عیارش باز هم به فیلمی‌شاخص از ژانر وحشت با نام پروژه بلرویچ بر می‌گردد. در پارانرمال اکتیویتی ۲ بخشی از وظیفه تصویربرداری به دوربین‌های مداربسته‌ای محول شده که در چند نقطه از خانه نصب شده‌اند و از این نظر پیشرفتی در شمار دوربین‌ها نسبت به قسمت اول به چشم می‌خورد. کیفیت وحشت‌آفرینی در این فیلم یگانه و منحصر به‌فرد است. به دلیل همسان‌شدن نظرگاه بیننده با دریچه سخت‌افزار (دوربین)، تماشاگر در جایگاهی عقلانی و منطقی قرار می‌گیرد.  فرض عقلانی بر این است که دوربین قابلیت تغییر و تحریف میدان دید مقابل خود را ندارد و هر آن‌چه از خلال آن دیده می‌شود رخداد ناب و خالص است و جایی برای خطای دید optical illusiuon)) وجود ندارد. از این منظر، فیلم پیش‌فرض عقلانی ما را به بازی می‌گیرد و تحرکاتی از جنس خرق عادت نشان‌مان می‌دهد. رودررو گذاشتن سخت‌افزارهای دست‌کار بشر و پدیده‌های ماورایی از مضمون‌های محبوب فیلم‌های‌هارور است؛ از این دست است ایده دستگاهی که صدای ارواح را می‌گیرد و ضبط می‌کند در یتیم‌خانه (خوان آنتونیو بایونا) یا ایده اشباح و ارواحی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند و پس از ظهور عکس‌ها به چشم می‌آیند در شاتر و انبوهی از فیلم‌های‌هارور آسیای شرق دور و جنوب شرق (حتی در فیلمی‌از سینمای مصر مربوط به چند دهه قبل که متاسفانه نامش را به خاطر نمی‌آورم کاربرد این شگرد اخیر را دیده‌ام). در نگاهی فراگیرتر، در بسیاری از درام‌های روان‌‌شناسانه (در ژانرهای گوناگون)، دستاوردهای تکنولوژی به مثابه دریچه‌ای برای دخول و حلول شر و تباهی به تصویر کشیده شده‌اند. از کارکرد‌های ویرانگر نوار ویدئو در ویدئودروم (دیوید کراننبرگ)، بزرگراه گم‌شده (دیوید لینچ)، حلقه (هیدئو ناکاتا) بگیرید تا حضور پیامبروار ولی باز هم بدفرجام نوار ویدئویی در پنهان (میشائیل‌هانکه).

قناعت و صبوری بیش از حد در پیش کشیدن رخدادها و در انتظار قرار دادن بیننده، ویژگی اساسی و مهم پارانرمال اکتیویتی ۱ بود. این انتظار و تعلیق برای رسیدن به یک صحنه ترسناک، خیلی طولانی‌تر از قراردادهای مرسوم سینمایی در گونه فیلم‌های وحشت بود و همین، هولناکی فیلم را چند برابر می‌کرد. اگر قسمت اول این فیلم را دیده باشید حتماً به یاد دارید که بخش غالب تاثیرگذاری‌اش مربوط به همان چند دقیقه پایانی بود و رخدادی که سرانجام فراتر از همه پیش‌بینی‌های تماشاگر ضربه نهایی را به او وارد می‌کند. در قسمت دوم به جای در نظر گرفتن یک رخداد مهیب و حرکت به سوی آن در روندی کند، با تنوع بیش‌تری از حوادث روبه‌روییم. تعدد دوربین‌ها و قطع‌های متوالی از دوربینی به دوربین دیگر در قسمت دوم به ضرباهنگ کار، شتاب داده و در مقایسه با ایستایی و کندی قسمت اول، با میزانسن پرتحرک‌تری روبه‌روییم، اما فیلم ایده و پرداختی که کیفیت تازه‌ای از هول‌آفرینی را خلق کند، ارائه نمی‌دهد.

باقی‌اش برمی‌گردد به سلیقه و ذائقه تماشاگر که اساساً چنین فیلم‌هایی را دوست داشته باشد یا خیر. خیلی‌ها فراهم کردن فضایی برای ترسیدن و البته دیدن فیلم‌های ترسناک را امری بیهوده می‌دانند. آن‌ها می‌پرسند «چه لزومی‌دارد که ما بترسیم و دچار شوک شویم؟» دوست خوبم آلفرد هیچکاک در این باره نظری دارد که می‌خواهد برای‌مان بازگو کند: «تنها چیزی که کمک می‌کند تا از کرختی این تمدن و شهرنشینی دور شویم و تعادل و توازن اخلاقی‌مان را بازیابیم استفاده از ابزار شوک‌آور است. به نظر من بهترین وسیله برای رسیدن به این هدف، فیلم است.» (نقل از کتاب  فیلم‌های‌هارور ـ جیمز ماریوت).

7 thoughts on “درباره‌ی فعالیت فراعادی (پارانرمال اکتیویتی) ۲

  1. واقعا ممنونم که به این موضوع اشاره کردید که این فقط یک فیلم است چون از دیشب که قسمت ۱ این فیلم رو دیدم تا همین حالا حتی یک لحظه هم نتونستم بخوابم شاید به خاطر همون نکته ای که نوشتید یعنی به تاخیر انداختن صحنه ترسناک و یااستفاده از دوربین هندیکم و طرز مستند گونه فیلم باعث شد من تا این حد بترسم ولی در حال حاضر خیلی خوشحالم که واقعیت نداشت . با تشکر

  2. با عرض سلام

    از شما سپاسگذارم که وقتگذاشتیدو در مورد این فیلم توضیحی دادید.

    ولی باید خدمت شما و مهرناز خانم عرض کنم من از ته دل به صحت این فیلم اعتقاد راسخ دارم.
    این فیلم براساس یک داستان کاملا واقعی ساخته شده.
    دلایلی هم دارم که شاید برای شما غیرمنطقی و گاها مسخره به نظر بیاد ولی برای من کاملا منطقیه چون خودم میدونم چی دیدم و چه کارایی کردم.

    من به حقیقت دو فیلم اعتقاد دارم اول این فیلم و دومی فیلم کینه.البته در مورد فیلم کینه شدیدا اغراق شده و ابدا اونطوری که تو فیلم نشون داده میشه نیست.در فیلم کینه کایوکو و پسرش وجود داشته و توسط شوهرش کشته شده و پس از اون هرکسی که در اون خونه ساکن شده با روح کایوکو برخورد داشته و گفته که توسط کایوکو شدیدا ترسانده شده اما هیچ آسیبی به هیچ یک از افرادی که دیدنش وارد نکرده.

    مهرناز جان امیدوارم نترسونده باشمت ولی اینا قایقی هستن که خداوند متعال تو قرآن کریم هم بهش اشاره کرده.و درآخر باید بگم ناچاریم باور کنیم

  3. سلام
    در ابتدا بگم که نمیخوام اظهار فضل کنم ولی بد نیست یه کم توضیح در این رابطه بدم..ماوراء ( فرشته و جن…..) وجود داره این موضوع اثبات شده و شکی درش نیست ولی تو فیلما به اونا شخصیتی مث ادم میدن اینطور نیست..درسته اونا وجود دارن ولی معمولا تو زندگی ادما نمیان مگر اینکه خودمون اونا رو دعوت کنیم این ما ها هستیم که به اونا کار داریم نه اونا به ما گاهی ادما بسته به طالع شون به اونا برخورد میکنن که این هم سطحی و جزیه…لازم نیست از این موجودات ترسید باید اونا رو درک کرد…فقط واسه کسایی که از این موجودات میترسن بگم که برای دیدن یه جن باید حداقل یک هفته ریاضت بکشی همینطوری که نمیشه اونا رو دید به همه اونایی که میترسن خوندن آیت الکرسی رو به طور مداوم پیشنهاد میکنم یا علی………..موید باشید
    ————
    پاسخ: سلام. به نظرم اینا همه‌ش حرفه. هیچ‌کس تا حالا جن ندیده و نخواهد دید. مکانیزم این قضیه زیرکانه‌ چیده شده. هر کس که ادعا کنه جن دیده لزومی نمی‌بینه ادعاشو ثابت کنه پس با عرض معذرت کل قضیه یعنی…

  4. سلام اولاً جن وجود دارد و همچنین شیطان که از جنیان هست و اینان با کا و در کنار ما زندگی میکنند اما خداوند یک حائلی بین ما و دنیای انان قرار داده است و البته کسی که باور راسخ به قدرت خداوند داره نه همه جنیان نه خوده ابلیس هیچ غلطی نمیتونه در مقابلش بکنه چون قدرت مطلق خداست و شیطان چیه که حتی پیشه خلیفه الله یعنی انسان بخاد غلطی بکنه راجبه این فیلم هم بگم فقط فیلمه چون چندی بعد از این فیلمها عکس بازیگراشون تو رسانه های خودشون تو سواحل هاوایی بیرون اومد اینا عشق این دارن که به پایه شیطان سجه کنند و قدرت شیطان ور مطلق نشون بدن اما اینطور نیست واسه همین تو سال ۱۰ تا فیلم این طوری میسازن همونطور ه که میدونین شیطان عقده سجده کرده انسان به خودشو داره که اینها هدفشون از ساخت این فیثلمها همینه و بس ..

  5. برای من جن یا هر اسم دیگری که میشود به رویش گذاشت وجود دارد چون عینا هر لحظه مثه همین لحظه در حال احساس کردن و شنیدن و بسیار بسیار لحظه ای باندازه صدم و یا شاید هزارم ثانیه دیدنشون و یا حتی لمس کردنشون هستم!!!
    برای من باینصورتیکه توی این فیلم بهش پرداخته شد نیست بلکه دنیایی که آنها در آن زندگی میکنند بسیار بسیار بسیار بالاتر و پیچیده تر و سریعتر و ماوراعی تر هستش باندازه ایکه اگر بخوام به چگونگی انجام کارهای عادیشون فکر کنم راهی جز تیمارستان پیش و روی من نیست بخاطر همین کم کم و بمرور بخودم قبولاندم بدون هیچ سوالی و کنجکاوی از کنارشون عبور کنم,,,,,
    دنیای ما انسانها باین پیچیدگی و بزرگی خیلی خیلی ساده تر از دنیای آنهاست اصلا قابل قیاس نیست و خنده دار است,,,,

  6. من سن کمی دارم و علاقه زیادی به فیلم ترسناک دارم و به جرات میتونم بگم تا الان هیچ فیلمی نتونسته منو بترسونه!وقتی جریانات این فیلمو شنیدم خوشحال شدم که بالاخره اون فیلمی که میخوامو پیدا کردم چون بنا بر کامنت های قبلی حتما ترسناکه و منو میترسونه اما وقتی این فیلمو دیدم بر عکس تصورم اصلا ترسناک نبود و کاملا مشخص بود که این فیلم ساختگیه و مستند نبود به حدی که من اصلا متوجه نشدم هدف کارگردان ساخت مستنده نه فیلم!بعد از خوندن نقد و کامنت ها متوجه این موضوع شدم!در کل فیلم خوبیه اما اصلا ترسناک نیس و تابلوعه دروغه و موضوعش مثل اکثر فیلمهای ترسناک تخیلیه!

Comments are closed.